TR
EN 
Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketlerince Kullanılacak Uzaktan Kimlik Tespiti Yöntemlerine ve Elektronik Ortamda Sözleşme İlişkisinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik“) 11 Ocak 2022 tarihli ve 31716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelik 11 Şubat 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Yönetmelik ile birlikte banka dışı finansal kuruluşların da uzaktan müşteri edinmesine olanak sağlanmıştır. Yönetmelik, finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketleri (“Şirket/Şirketler“) tarafından yeni müşteri edinimi ve uzaktan kimlik tespit yöntemlerine ilişkin düzenlemeler ve elektronik ortamda sözleşme kurulmasına ilişkin hususları düzenlemektedir.
Yönetmelik kapsamındaki düzenlemeler yalnızca Şirketler ve gerçek ve gerçek kişi tacirler arasında yapılacak sözleşmeleri kapsamakta olup Şirketler ve tüzel kişiler arasındaki akdedilecek sözleşmeler Yönetmelik’e tabii değildir.
Uzaktan Kimlik Tespiti Süreci
Uzaktan kimlik tespiti için kullanılan yöntemlerin yanlış tespit riskini en aza indirecek şekilde uygulanmasını sağlamak Şirket’in sorumluluğunda olup yükümlülük getiren işlemlere itiraz halinde ispat yükümlülüğü Şirket’te olacaktır. Şirket, uzaktan kimlik tespiti ile gerçekleştirilen işlemleri farklı bir risk profilinde izleyecektir. Bunlara ek olarak Yönetmelik’te uygulanacak uzaktan kimlik tespiti yönteminde riskin en aza indirilmesi edilmesi, yeterli seviyede güvenlik önlemlerinin alınması, işlemin başlatılmasına ilişkin yetkilendirmeler, belge ve doğrulama süreciyle kriterlerinin dokümantasyonuna ilişkin hükümler düzenlenmiş olup süreçlerin yılda en az bir kez gözden geçirilmesi de gerekmektedir.
Uzaktan kimlik tespiti, Şirket müşteri temsilcisi ile müşterinin çevrimiçi olarak görüntülü görüşme yapmaları suretiyle gerçekleştirilecektir. Şirket müşteri temsilcisinin hizmet kapsamında yeterli bilgi ve eğitime sahip olması ve güvenlik zafiyetlerini engellemeye yönelik tedbirlerin alınması sağlanacaktır. Dış hizmet alımıyla müşteri temsilcisi istihdam edilmesi durumunda ise konusu müşteri temsilcisinin Şirket’e özel erişimi sınırlandırılmış ayrı bir alanda çalışması Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun izni doğrultusunda mümkün olacaktır.
Yönetmelik kapsamında uygulanacak uzaktan kimlik tespiti sürecinde, müşterinin uzaktan kimlik tespitinin yapılması amacıyla özel nitelikli kişisel verilerden sadece biyometrik verisi kullanılabilir ve bu doğrultuda müşteriden 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca açık rıza alınması gerekmektedir.
Görüntülü görüşme aşamasında ise görüntü ve ses kalitesinin yeterli seviyede ve kesintisiz olması, belgelerin doğrulanabilmesine imkân sağlayan ışık seviyesinin olması, uçtan uca güvenli iletişim ve diğer gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Ayrıca müşterinin kimliğinin doğrulanabilmesi amacıyla telefonuna tek kullanımlık şifre (SMS OTP) iletilmesi gibi çevrimiçi güvenlik önlemleri alınması düzenlenmiştir. Bunlara ek olarak, uzaktan kimlik tespiti sürecinin tüm adımları denetlenebilir bir şekilde kayıt altına alınmalı ve saklanmalıdır. İlgili veri işleme süreçlerinin gerçekleştirilmesine ilişkin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Elektronik Haberleşme Araçları ile Sözleşmenin Kurulması
Uzaktan kimlik tespitinin görüntülü görüşme aşamasının sonunda müşterinin Şirket tarafından verilecek hizmetler hakkında bilgilendirilmesi ve Şirket müşterisi olacağını kabul ettiğine ilişkin irade beyanının alınması ile süreç tamamlanmış olacaktır. Sözleşmeyi kuran irade beyanı, “müşterinin bildiği”, “müşterinin sahip olduğu” veya “biyometrik bir karakteristiği olan” unsur sınıflarından en az farklı iki bileşenden oluşan bir kimlik doğrulama mekanizması ile kimlik doğrulaması gerçekleştirildikten sonra alınacaktır.
Elektronik haberleşme araçları ile sözleşmenin elektronik ortamda kurulabilmesi için (i) sözleşmenin bütün şartlarının, müşterinin tarafından okunabilecek şekilde internet veya mobil hizmet kanalları üzerinden müşteriye iletilmesi (ii) müşterinin bu sözleşmeyi kuran irade beyanının ve sözleşmenin müşteriye özgü gizli şifreleme anahtarı ile imzalanarak Şirket’e iletmesi gerekmektedir.
Yönetmelik uyarınca 7.500 TL tutarını aşmayan işlemlerde müşteri temsilcisinin yapacağı işlemlerin yapay zekâ temelli yöntemler ile yapılabilmesine olanak sağlanmış olup esasları belirlemek üzere Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu yetkili kılınmıştır.
Tüm bunlara ek olarak uzaktan kimlik tespitine ilişkin kullanılacak süreç, sistem, ürün ve hizmetlerin Türkiye’de üretilmesi veya üreticilerinin Ar-Ge merkezlerinin Türkiye’de bulunması için Şirketler tarafından azami özen gösterilmesi hususu, dış hizmet sağlayıcıların ve üreticilerin Türkiye’de müdahale ekiplerinin bulunması zorunluluğu ve yerelliğin dış hizmet alımında önemli bir kriter olarak değerlendirileceği düzenlenmiştir.
Sonuç
Bankalarca kullanılan elektronik ortamda kimlik tespiti ve sözleşme kurulması düzenlemelerinden sonra finansal kiralama, faktoring, finansman ve tasarruf finansman şirketlerinin uzaktan kimlik tespiti yapması ve sözleşme ilişkilerine girmesine olanak sağlanmıştır. Dolayısıyla bu hizmetlerin sunulmasına ilişkin faaliyet gösteren şirketlerin ilgili gelişmeleri yakından takip etmesi ve müşterileri ile gerçekleştireceği işlemlerin mevzuata uyumluluğunu sağlaması gerekmektedir.